Podróżując
po Grecji trzeba mieć na uwadze że jesteśmy w kraju mającym długą
historię i bardzo bogate dziedzictwo kulturowe.
Tu
narodziła się demokracja, filozofia, igrzyska olimpijskie oraz
wiele obiektów z tym związanych. Dowodem na to jest 18 obiektów
Dziedzictwa Kulturowego wpisanych na listę UNESCO.
Jednym
z nich jest Akropol
ateński wpisany na listę
UNESCO w 1987 roku, który dzisiaj odwiedzimy.
Znajduje
się na wapiennym wzgórzu o wysokości względnej 90 metrów. W
czasach mykeńskich na wzgórzu zbudowano cytadelę, zaś w okresie
późniejszym Akropol stał się miejscem kultu.
Pierwsze
wybudowane świątynie zostały zniszczone w pierwszej połowie V
wieku p.n.e podczas wojen toczonych pomiędzy imperium perskim a
greckim państwem polis.
W
447 roku p.n.e zapoczątkowano odbudowę Akropolu a pierwszą budowlą
z inicjatywy Peryklesa był budynek Partenonu. W następnych latach
wybudowano budynek bamy Propyleje (438 p.n.e), świątynię Ateny
Nike (424 p.n.e), Erechtejon (406 p.n.e).
Poniżej
plan Akropolu z zaznaczonymi miejscami poszczególnych obiektów.
1.
Partenon
2.
Stara świątynia Ateny
3.
Erechtejon
4.
Statua Ateny Nike
5.
Propyleje
6.
Świątynia Ateny Nike
7.
Eleusinion
8.
Sanktuarium Artemidy Brauronia
9.
Chalkoteka
10.
Pandrosejon
11.
Dom Arrefor
12.
Ołtarz Ateny Polias
13.
Świątynia Zeusa Polieusa
14.
Sanktuarium Pandiona
15.
Odeon Heroda Attyka
16.
Stoa Eumenesa
17.
Świątynia Asklepiosa
18.
Teatr Dionizosa
19.
Odeon Peryklesa
20.
Temenos Dionozosa
21.
Aglaurejon
26
września 1687 – flota wenecka podczas bitwy z Turkami ostrzelała
Akropol, powodując eksplozję prochu zgromadzonego na Akropolu,
uszkadzając wiele budowli. Dalsze zniszczenia dokonał w
latach 1801 - 1812 lord Elgin wywożąc do Londynu wiele marmurów. W
roku 1975 rozpoczęto na dużą skalę rekonstrukcję zniszczonych
zabytkowych budowli Akropolu. Poniżej wygląd Akropolu na XX
wiecznej ilustracji - stan obecny pokażą moje zdjęcia.

Po kilkudziesięciu metrach
od wejścia, z punktu widokowego na zachodnim stoku Akropolu
ateńskiego rozpościera się widok na znajdujący się poniżej odeon Heroda Attyka. Uważany jest za
największy i najładniejszy z odeonów starożytnych.
Obiekt
został wybudowany w roku 161 p.n.e przez rzymskiego działacza
politycznego i męża stanu w stylu teatrów rzymskich Heroda Attyka.
Trzykondygnacyjna
scena ma szerokość 35 metrów a cały budowla była kiedyś zakryta
dachem z drewna cedrowego co poprawiało akustykę. Na widowni w 32
rzędach może zasiąść od 5 do 6 tysięcy widzów.

W
czasach teraźniejszych w odeonie Attyka odbywają się coroczne
spektakle teatralne, koncerty i festiwale muzyczne w ramach Festiwalu
Ateńskiego. Występowali tu znani artyści z całego świata, między
innymi włoski śpiewak operowy - Luciano Pavarotii, hiszpański
śpiewak tenorowy - Placido Domingo, grecka śpiewaczka operowa -
Maria Callas.
Odeon
Attyka poza koncertami jest niedostępny dla zwiedzających, ale jest
doskonale widoczny z góry podczas wchodzenia na Akropol - po
minięciu wejścia należy patrzeć na prawo.
Podchodząc
wyżej dochodzi się do budowli wejściowej prowadzącej w obręb
murów otaczających Akropol - ta budowla to Propyleje.
Ta
monumentalna budowla została zaprojektowana i wybudowana przez
architekta greckiego Menesiklesa. Jej budowę rozpoczęto w 438 roku
p.n.e. i po pięciu latach przerwano i nigdy nie dokończono.
Pomimo
tego, stojąca na stoku wzgórza budowla swoją wielkością,
wysokością kolumn robi ogromne wrażenie.
To
w tym miejscu, na schodach ograniczonych powierzchnią zatrzymuje się
większość turystów by podziwiać zarówno budowlę jak i ładny
widok na Ateny - wynikiem jest ciągły tłok na schodach. Z tego
miejsca można doskonale zobaczyć dorycką świątynię poświęconą
Hefajstosowi i Atenie, patronom rzemiosła, znajdującą się w
dzielnicy Keramejkos na tzw. Agorze ateńskiej, którą po obejrzeniu
Akropolu również odwiedzimy.

Wchodząc
po schodach przez Propyleje po lewej stronie widać okazały
marmurowy cokół umieszczony w tym miejscu przez króla Pergamona
Eumenię na którym stał kiedyś pomnik czterech koni z kwadrygą
dla upamiętnienia jego zwycięstwa w czasie igrzysk Panatyenii z 178
roku p.n.e.
W
roku 27 p.n.e. ateńczycy postawili na tym cokole posąg rzymskiego
Agryppy, dobroczyńcy miasta - stąd dzisiejsza nazwa Monument
Agryppy.
Zaś
po prawej stronie Propyleje, zadzierając głowę możemy ujrzeć na
murach małą Świątynię Ateny Nike
- Ateny Zwycięskiej.
Została
wybudowana z marmuru według projektu architekta Kallikratesa w roku
437 p.n.e. Prace przy jej budowie zostały przerwane przez wojnę na
Peloponezie, a świątynia została ukończona dopiero w latach
427-424 p.n.e.
Odrestaurowana
w 2010 roku świątynia ma po stronie wschodniej i zachodniej jońskie
galerie kolumnowe. W miejscu dzisiejszej świątyni w XIII wieku
p.n.e. stał bastion mykeński.
Po
przejściu bramy Propyleje, pośrodku Akropolu stoi ogromny budynekPartenonu którego budowę rozpoczęto w
447 roku p.n.e., a zakończono w roku 432 p.n.e.
Partenon,
zwany również jako Pertenos lub Pwaretona został przez architekta
greckiego Iktinosa oraz Kalikratesa, zaś rzeźby wykonywał
grecki rzeźbiarz Fidiasz. Budynek w porządku doryckim był
poświęcony Atenie Pertenos (Atenie Dziewicy).
Cały
budynek jest w kształcie prostokąta otoczonego kolumnadą złożoną
z 46 kolumn. Kiedyś w środku stał wysoki na 11 metrów posąg
Ateny Partenos wykonany przez Fidiasza ze złota i kości
słoniowej.
Posąg
był jednym z cudów świata antycznego strawionym 200 lat p.n.e
przez pożar. Na górnym fryzie Partenonu wykute były w
marmurze sceny z mitologicznych wojen między innymi walka
bogów i tytanów, walki Lapitów z centaurami, walka Greków z
Amazonkami, zdobycie Troi, oraz procesja mieszkańców Aten związaną
ze świętem obchodzonym ku czci Ateny.
Większość
tych rzeźb została zniszczona podczas oblężenia Aten przez
Wenecjan w 1687 roku, kiedy to doszło do wybuchu prochu składowanego
na Akropolu. Wiele ocalałych rzeźb zostało za zgodą
okupanta tureckiego wywiezione przez lorda Algina do Anglii jako
tzw."marmury Elgina". Do dnia dzisiejszego nie zostały
zwrócone Grekom. Rzeźby były pokryte polichromią co przedstawia
obraz namalowany przez holenderskiego malarza, pasjonata
starożytności - Lawrenca Atma-Tadema.

Od
kilkudziesięciu lat Partenon jest odbudowywany przy użyciu
zachowanych fragmentów zgromadzonych w czasie prac archeologicznych
i uzupełnianych współczesnymi marmurowymi fragmentami.

Po
północnej stronie Partenonu znajduje się plac z fundamentami
starej świątyni Ateny z ok. 525 - 500 roku p.n.e. To sanktuarium
Ateny stało prawdopodobnie na pozostałościach pałacu mykeńskiego
- zostało zniszczone przez Persów w 480 roku p.n.e. Tuż za
fundamentami stoi Erechtejon.
Erechtejon
jest pozostałością wybudowanej w 406 roku p.n.e. świątyni Ateny
i Posejdona - bóstw, które wg legendy walczyły ze sobą o miano
patrona Aten.
Budowla
wybudowana przez Fidiasza - nazwa pochodzi od imienia Erechteusz,
herosa ateńskiego i króla Aten.
Najładniejszą
częścią tej budowli jest niewątpliwie południowy portyk nazywany
"Portykiem z kariatydami" tj. podpór na kształt kobiet
dźwigającymi elementy architektoniczne budowli.
Oprócz
tych pokazanych budowli na Akropolu było wiele innych budynków
które nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Prowadzone od wielu
lat wykopaliska odkrywają coraz więcej fragmentów które będą w
przyszłości wykorzystywane do odtworzenia tych 2500 letnich
zabytków.
My
przechodzimy obok budynku Muzeum znajdującego się na górnym
Akropolu - tu w zgromadzone są zbiory odnalezione w czasie
wykopalisk. Obok muzeum, po południowej stronie Akropolu znajduje
się doskonały punkt widokowy na Ateny i następne zabytki
zlokalizowane u podnóża Akropolu.

Bezpośrednio
w dole doskonale widać teatr Dionizosa, a za nim nowy budynek Muzeum
Akropolu wybudowany w latach 2003 - 2007 nad istniejącym
stanowiskiem archeologicznym. Wstęp do muzeum w 2017 roku - 5 euro.

W
muzeum są prezentowane znaleziska z Akropolu, między innymi
fragment fryzu panatenajskiego dłuta Fidiasza z procesją
upamiętniającą narodziny Ateny. Cały fryz miał długość
160 metrów, przedstawiono na nim 378 postaci ludzkich i boskich oraz
200 zwierząt. W tym muzeum znajduje się 50 metrów tego fryzu.

Na
prawo od Teatru Dionizosa ciągną się w kierunku Amfiteatru Heroda
Attyka pozostałości muru Eumenów (stoa Eumenów). Została
zbudowana na stoku wzgórza Akropol a nazwa pochodzi od jej
budowniczego - Eumenesa II. W architekturze greckiej była to wolno
stojąca hala kolumnowa przeznaczona do handlu i wykonywania zadań
administracyjnych - chroniła przed deszczem i żarem.
I
tak oto zaczynając zwiedzanie Akropolu od zobaczenia Amfiteatru
Heroda Attyka kończymy również nim, zmierzając do wyjścia
wzdłuż południowej strony Partenonu.

Oprócz
nagromadzenia zabytków na wzgórzu Akropol służy ono jako
doskonały punk widokowy na całe Ateny rozlokowane wokół kilku
wzgórz.Na koniec relacji kilka zdjęć okolicy wykonane z Akropolu.
Wychodzimy
ze wzgórza Akropolu tą samą bramą co wchodziliśmy, w
ramach biletu łączonego ruszamy obejrzeć starożytną Agorę
ateńską, Agorę rzymską i Bibliotekę Hadriana. W 2017 roku bilet
łączony to wydatek 30 euro. Wstęp na sam Akropol - 20 euro.